Branicki Grzegorz, herbu Gryf († 1458?), kasztelan radomski, syn Wierzbięty z Branic i Doroty, spędził młode lata w rodzinnej włości Ruszczy, gdzie mansjonarze tamtejszego kościoła udzielali mu początkowych nauk. Jako pan na Ruszczy występuje razem z bratem Piotrem w roku 1430; dopiero od r. 1439 spotykamy go na dworze jako podkomorzego królowej Sonki. Fakt ten rzuca światło na jego orjentację polityczną i pozwala zaliczyć Grzegorza do partji juniorów, skupiającej się około osoby wdowy po królu Władysławie. Do twierdzenia tego upoważnia również i wiadomość, że ojciec jego Wierzbięta żył w bliskich stosunkach z czołowym przedstawicielem opozycji szlacheckiej – Melsztyńskim. Wierny tym związkom pozostał i podkomorzy królowej, gdy podpis swój umieszczał na akcie konfederacji korczyńskiej 3 V 1439. Czy w bitwie pod Grotnikami brał udział, nie wiadomo; przypuścić należy, że w ostatniej chwili wycofał się z opozycji, gdyż wobec niego nie stosowano żadnych represyj, owszem widzimy go wśród rycerstwa, z którem król Władysław IV ruszył z końcem kwietnia 1440 na Węgry. Za oddane usługi obdarzył go król w 1441 r. zapisem 800 grzywien, a niebawem powierzył mu urząd kasztelana radomskiego (przed 7 VI 1442). Pod koniec 1442 wrócił kasztelan do Polski, by tu załatwić spór z Krzesławem z Kurozwęk o wójtostwo w Szydłowie. Odrazu też rzucił się Grzegorz w wir spraw politycznych, brał wybitny udział we wszystkich zjazdach, obecnie jako zdecydowany zwolennik polityki magnatów małopolskich. Widzimy go 3 II 1446 na zjeździe krakowskim w ścisłym porozumieniu z regentami królestwa Janem z Oleśnicy i Piotrem z Sienna. Zachowaniem swem i zdolnościami budzić musiał zupełne zaufanie, gdy między innymi jemu powierzono na zjeździe parczowskim we wrześniu 1446 trudną i delikatną misję pertraktacji z królem Kazimierzem Jag., którą rzeczywiście doprowadził do końca.
Za czasów panowania Kazimierza Jag. odsunięty od dworu, brał B. udział w życiu publicznym jedynie jako członek sądu ziemskiego. Niechęć króla do kasztelana tłumaczyć sobie można tylko tem, że Grzegorz uważany był za stronnika obozu biskupa Zbigniewa Oleśnickiego, o czem świadczyć mógł pobyt Gryfity na uroczystości wręczenia kapelusza kardynalskiego biskupowi w 1449. Stosunek do króla nie zmienił się do końca życia; B. wierny pozostał obozowi hierarchiczno-możnowładczemu, uchodził nawet za jednego z czołowych przywódców tego ugrupowania. Nic też dziwnego, że z jego nazwiskiem spotykamy się między zawiadowcami sum, uchwalonych przez zjazd korczyński na wykup ziemi oświęcimskiej i wojnę pruską. Umarł B. prawdopodobnie jako kawaler ok. r. 1458 w rodowej wsi Ruszczy i tu w kościele parafjalnym znalazł miejsce wiecznego spoczynku.
Paprocki Herby; Star. pr. pomn. II, nr 348, 409, 2832, 3157, 3182, 3205, 3196, 3233, 3270, 3302 a, 3341, 3376, 3486, 3520 a, 3607. Cod. dipl. Univ. Crac. I; Cod. ep. XV, t. II; Inventarium omnium et singulorum privilegiorum… Rykaczewski, Paryż 1862; Kod. Mp. IV; Akta unji; Długosz, Hist. Pol. V; Kod. Kat. Krak. I.
Karol Piotrowicz